2014 yılında Danimarka'da ilginç bir cenaze törenine şahit olmuştum. Ölünün küçük bir tekne üzerine bırakılıp yakılarak denize salınması, bu tip bir cenaze töreninin 21. yüzyılda yapılabilmesi beni çok şaşırtmıştı. Bundan sonra biraz geriye doğru dönük araştırdığımda ölü gömmenin çok ilginç ritüel ve inanışlarla yapıldığını fark ettim.
Misal; tarihte ölülerini ilk yakanlar Yunanlar. Mezar abidesindeki meşaleyi ayağıyla söndüren koruyucu ruhun o mezarın etrafında hayatta olacağına inanırdı. Meşale sanırım hayatın parlayıp ve daha sonra söndüğünü temsil ediyor olabilir. Yazılı Yunan kaynaklarda da buna benzer bir yorum vardı.
Antik dönemden devam edelim. Mısırlılar da çok ilginçler. Bir defa yok oluşa tahammülleri yok. Hiçleşmek onlar için oldukça kötü. Bu yüzden cenazelerini otlarla doldurup, ebediyete kadar onları koruyacağına inandıkları taşın altına mumyalanmış şekilde gömerlerdi. Toprağa gömülü heykeller! İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde de görüleceği gibi günümüze kadar gelebilen insan kemikleri ve prototipi.
Yahudiler ve Hristiyanlar ölü törenleri konusunda benzer düşüncelere sahipler. Büyük dinlerin ekseriyetinde olduğu gibi ölümden sonraki yaşama olan inançtan dolayı bu iki dine mensup kişiler ölülerini bir bütün halinde gömerlerdi.
Norveçli bir arkadaşım bu ölü gömme adetleri konusunda ilginç bir yorumda bulunmuştu bana. Hayata en çok Müslümanların kıymet verdiğini bu yüzden kabristanların mümbit (verimli) topraklar üzerine kurulduğunu söylemişti. Hemen İstanbul'u düşündüm. Osmanlı döneminde Eyüp mezarlığı İstanbul'un en verimli topraklarını teşkil ediyordu ve evet mezarlık oraya inşa edilmişti. Pratikte doğru olabilirdi söylediği.
Müslüman mezarlıklar. Eyüp'ün mezar taşlarından ibaret görkemli manzarası. İlginç.
Ölü gömme, ölü törenleri gerçekten ilginç sahneler. Gaip alemlerden çalınan bir söz vardır: "Ölüm diyarında muhakeme yapılmaz"
Mezarlıklarda ölülere saygı vardır. Kafanızda dökülen saçları saklamak amacıyla taktığınız şapkayı bile ister istemez yeni bir cenaze yanınızdan geçerken çıkarırsınız. Şapkayı çıkarır elinize alırsınız ister istemez. Üzgün bir surat ifadesine bürünürsünüz cenaze sahiplerinden gözlerinizi kaçırarak.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder